Van de huidige paus Franciscus is de uitspraak: ‘Er is geen inclusie als de ervaring van broederschap en wederzijdse gemeenschap ontbreekt’. De paus voegt dus omgang en beleving toe aan ‘het er (mogen) zijn”. Dat noemen we ook wel inclusiviteit. Het gaat er vanuit dat mensen ondanks de verschillen bij elkaar horen, van elkaar accepteren hoe ze zijn en er sprake is van onderlinge relaties en contact. Hoe mooi is dat?
Een doordenker
Toch is dat niet de veilige werkelijkheid die er is. Jan Auke Brink schreef in het Fries dagblad: ‘Een kerk zonder mensen met een beperking, is een beperkte kerk’. Een doordenker. Ondanks dat Jezus zich tijdens zijn omwandeling op aarde inclusief leerde kennen, is een inclusieve kerk helemaal niet zo vanzelfsprekend. En wat van de kerk gezegd kan worden, is net zo van toepassing voor de sportclub, het werk of het onderwijs.
Zie het schema om te begrijpen wat inclusie is. Integratie bijvoorbeeld is geen inclusie. Je blijft apart en buiten de groep die zichzelf beschouwd als zijnde de norm. Aan het buiten de groep geplaatst worden zitten altijd consequenties van niet-acceptatie. Van uitsluiting. Dat kan op het gebied van wonen, inkomen, op het schoolplein of kerkgang zijn.
Er is ook geen sprake van inclusie als mensen niet op zelfstandige wijze en naar eigen keuze, volwaardig en gelijkwaardig naar vermogen mee kunnen doen. Ook niet als daarvoor geen aanpassingen worden gedaan of hulpmiddelen worden aangeboden. Dat heet discriminatie.
Uuuuh discriminatie? Ja, discriminatie. En met het non-discrimatiebeginsel in artikel 1 van de grondwet in de rug zeggen deze mensen: Wij staan op! Het heeft lang genoeg geduurd. Het is tijd voor een gelijkheid en gewaardig behandelen. Anders denken, anders doen. Werk aan de winkel, werk aan de kerk.
Wie is de mens?
De reden dat mensen elkaar niet als gelijke, volwaardige mens zien heeft verschillende oorzaken. In Psalm 8 lezen we de positie van de mens ten opzichte van God. Rangorde in de schepping en daar wordt géén onderscheid in mensen gemaakt. Toon Hermans heeft een passend gedicht over geschreven:
Zie de mens
Kijk naar de mens
en zie het wonder in hem
Zie je het niet
kijk dan nog eens
en nog eens
en nog eens
en als je goed kijkt
kun je het wonder zien in hem
Het beweegt
het spreekt
het kijkt
het luistert
het lacht
en het raakt je aan
en zegt iets van liefde
zoiets groots als een mens
moet voorbestemd zijn
voor iets dat van een andere, een hogere orde is
dan het leven op aarde
Kijk naar de mens
en zie het wonder
Met al deze mooie eigenschappen mogen wij naar elkaar kijken en met elkaar samenleven. Uniek zoals je bent. De ander gelijkwaardig zien en waarderen. Ieder naar vermogen. Naar de uitspraak van paus Franciscus: Inclusie(viteit) waarmaken, want een beetje inclusie bestaat niet.