Soms ben je onbewust blind en doof voor dingen die onbekend zijn. Zo hebben we in veel kerken te weinig oog voor wat dove kinderen nodig hebben om echt mee te kunnen doen in de kerk. Kennis en bewustwording helpen ons samen verder.
Doof geboren
In Nederland worden per jaar ongeveer 100 baby’s doof geboren. Of ze worden kort na de geboorte doof. Al tijdens de kraamdagen vindt een gehoortest plaats. En als dan blijkt dat een baby doof is, begint er direct een heel traject. Ouders krijgen zo snel mogelijk hun eerste cursus gebarentaal, want met baby’s kan je direct in gebaren communiceren.
Een onbekende wereld…
Wie het als ouder heeft meegemaakt, weet dat er dan een compleet nieuwe wereld voor je open gaat. Je komt ook direct voor allerlei keuzes te staan. Bijvoorbeeld de vraag: hoe gaat we in ons gezin communiceren, zeker als er ook andere, horende kinderen zijn? En al heel snel komt ook de vraag: Wilt u dat uw kind één (of zelfs twee) CI (Cochleair Implanta(a)ten) krijgt? De indruk bestaat soms dat je kind met een CI weer horend wordt. Maar dat is niet zo!
Je kind wordt hoogstens slechthorend. En zonder CI (bijvoorbeeld ’s nacht of tijdens het zwemmen) hoor je kind niets. Als ouders sta je voor deze (best ingrijpende) keus. Wat het ook lastig maakt: Vaak ken je geen andere ouders die in hetzelfde schuitje zitten. Gelukkig zijn er allerlei organisaties die je ook in contact brengen met andere ouders. Maar in de kerkelijke gemeente ben je vaak het enige gezin met een doof kind (of dove kinderen)…
Visies op doofheid
Globaal zijn er twee visies op doofheid. De eerste manier is de medische manier. Doofheid is dan medisch probleem, een beperking, waar een zo goed mogelijk oplossing voor gevonden moeten worden. De andere manier is de sociale en culturele. Bij de tweede benadering wordt er vooral gekeken naar wat je wél kunt en naar wat je nodig hebt om volwaardig te kunnen participeren in de samenleving.
Ouders van dove kinderen
In november organiseerden we opnieuw een ontmoetingsdag voor ouders van dove en slechthorende kinderen. Veel van wat ik hierboven schreef zijn verhalen die ouders op deze ontmoetingsdagen met elkaar deelden. Ik deel ze hier met u, zodat u een (kleine) indruk krijgt van waar deze ouders tegenaan lopen. Tijdens onze laatste ontmoetingsdag ging het vooral over de geloofsopvoeding van dove kinderen. De ouders kregen allerlei tips en voorbeelden en we gingen er samen over gesprek. Heel leerzaam en inspirerend.
Doof kind in de kerk
Het ging ook over hoe hun kinderen in de kerk hun plekje vinden. En wat mij schokte was hoe lastig dat blijkt te zijn. Als kerken belijden we dat voor God iedereen even belangrijk is en dat iedereen gelijk is. Maar dan is de consequentie dat we ook oog hebben voor wat dove kinderen en jongeren nodig hebben om echt mee te kunnen doen. Wat ze nodig hebben is vooral aandacht voor hun visuele manier van communiceren.
In veel kerken zijn we heel erg talig en weinig visueel. Maar ook visuele communicatie is een manier. Overigens kunnen ook horende kinderen en jongeren daar profijt van hebben. En er zijn weer anderen die meer leren door praktisch dingen te doen, de zogenaamde doeners. Dat is het mooie van SAMEN kerk zijn! Zo leren we van elkaar, over en weer.
Kerk voor iedereen
Laten we ons bewust zijn van onze overwegend talige manier van communiceren in de kerk. Daarmee sluiten onbewust en onbedoeld doven jongeren en volwassen buiten! Deze blogs zijn vooral bedoeld om u op de hoogte te brengen van de relatief onbekende dovenwereld. En die kennis is hopelijk een stimulans om metterdaad naast ouders van dove kinderen te staan en samen te zoeken naar een manier waarop ook hun kinderen volwaardig mee kunnen doen. Zo kunnen we samen in praktijk brengen wat we belijden dat we een kerk willen zijn voor iedereen.
Martin Visser is gebarendominee bij het Interkerkelijk Doven Pastoraat (IDP). Hij spreekt in verschillende gemeentes in Noord-Oost-Nederland. Daarnaast is hij getrouwd en vader van vier kinderen.